Kedu ihe bụ nchịkwa na nkịta?

N'ezie, ị nụla ihe karịrị otu ugboro site n'aka ụfọdụ ndị nwe: "Nkịta m na-achị!" Mgbe ụfọdụ, a na-ekwu nke a na mpako, mgbe ụfọdụ - iji kwado omume "ọjọọ" nke nkịta ma ọ bụ ụzọ siri ike nke agụmakwụkwọ - ha na-ekwu, na "isi" ọ dịghị ụzọ ọzọ. Kedu ụdị anụ ọhịa dị egwu bụ nke a - "ịchịisi" na nkịta ma enwere nkịta "isi"?

Foto: www.pxhere.com

Omume nkịta na ọchịchị

Omume nke nkịta ọ bụla dị ka onye so n'ụdị ya gụnyere ọtụtụ akụkụ, gụnyere omume mmekọrịta mmadụ na ibe ya. Omume mmekọrịta, n'aka nke ya, bụ ihe dị iche iche na-agụnye, dịka ọmụmaatụ, omume nne na nna, nwa ọhụrụ (ụmụaka), mmekọ (enyi na enyi), omume ike ike (ma ọ bụ agonistic), na ihe ndị ọzọ.

Agonistic (ike ike) omume nkịta na-agụnye egwu (nkọwa ịbịaru nso, anya anya, ọnọdụ egwu, chị ọchị, ịkwa ụda) na ọgụ (ịta ahụhụ, wdg) Akụkụ ọzọ nke omume ike ike bụ omume nrubeisi, gụnyere ihe mgbaàmà nke imezi, ịlaghachi azụ , postures nke nrubeisi, ngosipụta nke ihe omume ụmụ ọhụrụ.

Foto: pixabay

Omume nke nrubeisi dị mkpa, n'ihi na ọ bụrụ na ụmụ anụmanụ na-egosipụta mgbe nile egwu ma na-awakpo ibe ha, ha ga-anwụ naanị dị ka ụdị: n'ọgụ, ọ bụghị naanị onye na-efunahụ na-ata ahụhụ, kamakwa onye mmeri. Ya mere, site n'echiche nke evolushọn, ọ bara uru karị ma ndị na-ese okwu na-edozi ihe na-enweghị mwakpo, site n'enyemaka nke ememe.  

Ọ bụ omume na-eme ihe ike (ike ike) jikọtara ya na ịchịisi na nkịta.

Kedu ihe bụ nchịkwa na nkịta (ma ọ bụghị naanị)?

Ịchịisi n'ime nkịta, dịka n'ime anụmanụ ọ bụla ọzọ, bụ ụdị (naanị otu n'ime ụdị) omume ọha na eze nke anụ ọhịa na-achị nwere ọkwa dị elu. A kọwapụtara nke a n'ụzọ dị mfe: onye na-achị nwere ike ime ka anụ ọhịa dị ala (nwere ọkwa dị ala) kwụsị ime ihe ọ na-eme, ma ọ bụ gbanwee omume ya.

Ya bụ, ọ gaghị ekwe omume ikpebi na nkịta na-achị ma ọ bụrụ na ọ dịghị onye nọ nso nke ga-egosipụta omume nke nrubeisi. Ịchịisi bụ ihe na-agaghị ekwe omume ma ọ bụrụ na ọ bụghị n'okpuru ihe ọzọ dị ndụ.

Ọ dị mkpa icheta na ịchịisi abụghị ihe e ji mara otu anụmanụ mgbe niile, n'ihi ya, ọ bụghị ihe ziri ezi ịsị na "nkịta na-achị". Ọchịchị bụ ihe na-agbanwe agbanwe nke mmekọrịta dị n'etiti ọtụtụ ndị otu ụdị (ma ọ bụ ụdị dị iche iche).

Nke ahụ bụ, n'ọnọdụ ụfọdụ, otu nkịta nwere ike ịbụ onye isi n'etiti ndị ikwu kpọmkwem, na ọnọdụ ndị ọzọ (ma ọ bụ na ụlọ ọrụ dị iche), ọ bụ subdominant. Enweghị anụmanụ "na-achị" dịka ọmụmaatụ, site n'eziokwu ọmụmụ, "na-ebibi" ime "ọrụ" a maka oge ndụ ha niile n'ọnọdụ ọ bụla.

Agbanyeghị, enwere njirimara ebumpụta ụwa na ahụmịhe ndụ nke na-enye otu anụmanụ karịa ma ọ bụ obere ohere ịchịkwa otu ụlọ ọrụ. Mana ihe dị mkpa karịa - ahụmahụ ndụ ma ọ bụ njirimara ebumpụta ụwa - ndị ọkà mmụta sayensị ekpebibeghị. O kwere omume na nchikota nke abụọ dị mkpa.

Ọ bụrụ na nkịta na-egosipụta nrubeisi nrubeisi, izere ma ọ bụ omume ịlaghachi azụ, ma ọ bụ nzaghachi ụmụaka, mgbe ahụ ọ na-aghọta ugbu a na "interlocutor" (ma ọ bụ mmadụ ma ọ bụ nkịta ọzọ) nwere ọkwa dị elu. Otú ọ dị, ọ dị mkpa ịmara na ịghọta ihe mgbaàmà ndị a, ebe ọ bụ na ndị mmadụ, ọ dị mwute ikwu, ọtụtụ mgbe "na-ahapụ ha ka ha gafee ntị ha" ma si otú ahụ na-eme ka mmegide nke onwe ha megide nkịta (dịka ọmụmaatụ, site n'oke ntaramahụhụ), kpasuo anụ ụlọ ahụ imegwara. (naanị n'ihi enweghị olileanya), mgbe ahụ, ha na-akpọ ya dị ka "onye na-achị" ma nye onwe ha "ọkụ na-acha akwụkwọ ndụ akwụkwọ ndụ" maka ụzọ ndị siri ike na nke na-ezighị ezi nke "mmezi" omume, na-emekarị ka nsogbu dịkwuo njọ.