Kedu ka nkịta si achị ọchị?

N'ozuzu, echiche nke "ọchị" bụ echiche mmadụ ma na-ekpebi naanị mmeghachi omume olu nke mmadụ, tinyere ọdịdị ihu kwesịrị ekwesị.

Na ịchị ọchị bụ ihe dị oke egwu na na 70s nke narị afọ gara aga a mụrụ sayensị pụrụ iche na America - gelotology (dị ka ngalaba nke psychiatry), nke na-amụ ọchị na ọchị na mmetụta ha na ahụ mmadụ. N'otu oge ahụ, ọgwụgwọ ịchị ọchị pụtara.

Ụfọdụ ndị nchọpụta kwenyere na a na-ekpebi ịchị ọchị. Na ụmụaka na-amalite ịchị ọchị na-enweghị ọzụzụ ọ bụla site na ọnwa 4-6 site na ịkụ aka, ịkwanye na "cuckoo" ndị ọzọ.

Otu akụkụ nke ndị na-eme nchọpụta na-ekwu na ihe niile dị elu primates nwere analogues nke ọchị na ọ dịghị onye ọzọ nwere.

Dịka ọmụmaatụ, ọnọdụ egwu nke primates dị elu na-esonyere ya na ọdịdị ihu dị iche iche na okwu okwu: ihu dị jụụ na ọnụ na-emeghe na mmeputakwa nke mgbama ụda stereotypical rhythmic.

Njiri mara egwu mmadụ na-achị fọrọ nke nta ka ọ bụrụ nke chimpanzees na bonobos, mana dị iche na nke orangutan na gorillas.

Ịchị ọchị bụ omume dị mgbagwoju anya, nke nwere mmegharị iku ume gbanwetụrụ, yana otu ọdịdị ihu - ịmụmụ ọnụ ọchị. Banyere mmegharị iku ume, mgbe ị na-achị ọchị, mgbe ikuru ume, ọ bụghị otu, ma usoro dum nke mkpụmkpụ spasmodic exhalations, mgbe ụfọdụ na-aga n'ihu ruo ogologo oge, na-emeghe glottis, na-esote. Ọ bụrụ na a na-ebute ụda olu na mmegharị oscillatory, mgbe ahụ, a na-enweta oké ụda, ọchị ọchị - ọchị, ma ọ bụrụ na eriri ahụ na-anọgide na-ezu ike, mgbe ahụ, ọchị dị jụụ, enweghị ụda.

A kwenyere na ọchị pụtara ihe dị ka nde afọ 5-7 gara aga n'ogo nke nna ochie nke hominin, ma mesịa ghọọ ihe mgbagwoju anya ma malite. N'ụdị dị ugbu a ma ọ bụ karịa, a malitere ịchị ọchị mgbe ndị mmadụ malitere ije ije n'ụzọ kwụ ọtọ mgbe niile, ihe dị ka nde afọ abụọ gara aga.

Na mbụ, ọchị na ịmụmụ ọnụ ọchị bilitere dị ka ihe nrịbama na dị ka akara ngosi nke "ezigbo" steeti, ma dị ka mmadụ na-etolite etolite, ọrụ nke ha abụọ gbanwere n'ụzọ na-adịghị anya mgbe niile na mmetụta dị mma.

Ma ọ bụrụ na ịchị ọchị na ịmụmụ ọnụ ọchị bụ ngosipụta omume nke ọnọdụ mmetụta uche dị mma nke ahụ (na anụmanụ na-enwetakwa ya), mgbe ahụ, ihe yiri ya nwere ike ịdị n'ime ha, na anụmanụ ndị a.

Ma ruo n'ókè dị otú ahụ, ụfọdụ ndị nchọpụta na-achọ ịchọta mmadụ ọ bụghị nanị na primates, na Comrade Prọfesọ Jack Panksepp na-ekwupụta na ọrụ niile na ọ jisiri ike chọta ihe analog nke ọchị na oke. Oke ndị a, na ọnọdụ egwuregwu na afọ ojuju, na-ebupụta skuak-chirp na 50 kHz, nke a na-arụ ọrụ na ọnọdụ dị ka ihe yiri ọchị nke hominids, nke na-adịghị anụ na ntị mmadụ. N'oge egwuregwu ahụ, oke "na-achị ọchị" na-emeghachi omume na omume ma ọ bụ nhụsianya nke ndị ibe ha na "ịchị ọchị" ma ọ bụrụ na a na-akọ ha.

Site na nchọpụta dị otú ahụ, ndị niile hụrụ nkịta n'anya na-akpasu iwe. Dị ka nke a? Ụfọdụ oke oke na-achị ọchị na-achị ọchị, ndị ezigbo enyi mmadụ na-ekpukwa ọnụ ọnụ?

Ma n'elu imi na isi, nkịta na ndị nwe ha! Enyi ọzọ, Prọfesọ Harrison Backlund, fọrọ nke nta ka ọ pụta ìhè na nkịta na-enwe mmetụta ọchị nakwa na ha nwere ike ịchị ọchị, dịka ọmụmaatụ, n'anya nkịta ha maara nke ọma na-adaba na mberede ma daa.

Ọkachamara n'ihe gbasara ọdịdị ala Patricia Simonet kwenyekwara na nkịta nwere ike ịchị ọchị ma chịa ọchị na ike na isi, dịka ọmụmaatụ, n'oge egwuregwu. Patricia dekọrọ ụda nkịta ụlọ na-eme mgbe onye nwe ya na-achọ ịga njem na ha. Mgbe ahụ, m na-akpọ ụda ndị a na ebe obibi nkịta na-enweghị ebe obibi, ọ tụgharịrị na ha nwere mmetụta kachasị mma na anụ ndị na-atụ ụjọ. Dị ka Patricia si kwuo, e nwere ike iji ụda nkịta na-agba tupu ya aga ije n’ụzọ ọṅụ tụnyere otú mmadụ si achị ọchị na-egosipụta obi ụtọ ya.

Patricia na-eche na ọchị nkịta bụ ihe dị ka snort dị arọ ma ọ bụ ogologo ọkpa.

Na, ọ bụ ezie na ọ dịghị nnyocha dị oké njọ na-akwado ikike nke nkịta na-achị ọchị na ịmụmụ ọnụ ọchị, ọtụtụ ndị nwe anụmanụ ndị a kwenyere na nkịta nwere mmetụta nke ọchị ma mejuputa mmetụta a nke ọma na ọchị na ịmụmụ ọnụ ọchị.

Ya mere, ka anyị were na nkịta nwere ike ịmụmụ ọnụ ọchị na ịchị ọchị, mana nke a egosibeghị nke a site na sayensị siri ike.

Foto: collection