Nkịta ụlọ: mgbe mmadụ zụchara nkịta

Na eserese nkume dị na Saudi Arabia, nke e debere na narị afọ nke itoolu BC. e., ị nwere ike ịhụ ihe oyiyi nwoke nwere nkịta. Ndị a bụ ihe osise mbụ na gịnị bụ echiche banyere mmalite nke anụ ụlọ?

Dị ka ọ dị n'akụkọ ihe mere eme nke anụ ụlọ nwamba, a ka nwere nkwenye na mgbe nkịta na-azụ anụ na otú o si mee. Dị nnọọ ka ọ dịghị data a pụrụ ịdabere na ya na ndị nna ochie nke nkịta nke oge a. 

Ebe amụrụ nkịta ụlọ mbụ

Ndị ọkachamara enweghị ike ikpebi ebe a kapịrị ọnụ ụlọ nkịta, ebe ọ bụ na ọ mere ebe niile. A na-ahụ ozu nkịta dị nso na saịtị mmadụ n'ọtụtụ akụkụ ụwa. 

Dị ka ihe atụ, na 1975, ọkà mmụta ihe banyere ihe ndị dị ndụ ND Ovodov chọtara ozu otu nkịta ụlọ na Saịberịa n’akụkụ Ugwu Altai. A na-eme atụmatụ afọ nke foduru ndị a na 33-34 puku afọ. Na Czech Republic, a chọtara ozu ndị dị ihe karịrị puku afọ 24.

Mmalite nke nkịta ọgbara ọhụrụ

Ndị ọkọ akụkọ ihe mere eme na-akọwapụta echiche abụọ nke mmalite anụ ụlọ - monophyletic na polyphyletic. Ndị na-akwado echiche monophyletic na-ejide n'aka na nkịta sitere na anụ ọhịa wolf. Isi arụmụka nke ndị na-akwado echiche a bụ na nhazi nke okpokoro isi na ọdịdị nke nkịta nke ọtụtụ ụdị nwere ọtụtụ myirịta na wolves.

Theory polyphyletic na-ekwu na nkịta pụtara n'ihi na-agafe anụ ọhịa wolf na coyotes, nkịta ọhịa ma ọ bụ nkịta ọhịa. Ụfọdụ ndị ọkachamara na-adabere na mmalite nke ụfọdụ ụdị nkịta ọhịa. 

Enwekwara nkezi nsụgharị: ọkà mmụta sayensị Austrian Konrad Lorenz bipụtara otu akwụkwọ akụkọ na-ekwu na nkịta sitere na anụ ọhịa wolf na nkịta ọhịa. Dị ka onye na-ahụ maka ụmụ anụmanụ si kwuo, enwere ike kewaa ụdị niile n'ime "wolf" na "jackals".

Charles Darwin kwenyere na ọ bụ anụ ọhịa wolf bụ ndị mụrụ nkịta. N’akwụkwọ ya bụ́ “The Origin of Species”, o dere, sị: “E mere nhọpụta ha [nkịta] dị ka ụkpụrụ arụrụ arụ si dị, ihe bụ́ isi e ji ahọpụta ya bụ ndị tọọrọ ụmụ anụ ọhịa wolf n’ọgba wee zụọ ha.”

Ụlọ nke ndị nna nna anụ ọhịa nke nkịta na-emetụta ọ bụghị nanị àgwà ha, kamakwa ọdịdị ha. Dịka ọmụmaatụ, ndị mmadụ na-achọkarị idobe ọnọdụ ntị anụ ahụ, dị ka ụmụ nkịta, ya mere họrọ ndị ọzọ na-eto eto.

Ibi n'akụkụ mmadụ na-emetụtakwa agba nke anya nkịta. Ndị na-eri anụ na-enwekarị anya ìhè ka ha na-achụ nta n'abalị. Anụmanụ ahụ, na-esote mmadụ, na-ebikarị ndụ ndụ kwa ụbọchị, nke mere ka ọ gbaa ọchịchịrị nke iris. Ụfọdụ ndị ọkà mmụta sayensị na-akọwa ụdị nkịta dị iche iche nke oge a site na ịgafe nwere njikọ chiri anya na nhọpụta ọzọ nke ụmụ mmadụ. 

Akụkọ banyere ụlọ nkịta

N'ajụjụ banyere otú e si zụlite nkịta, ndị ọkachamara nwekwara echiche abụọ. Dị ka nke mbụ si kwuo, mmadụ na-azụ anụ ọhịa wolf, ma dị ka nke abụọ si kwuo, ọ zụrụ ya. 

Ná mmalite nke narị afọ nke iri abụọ, ndị ọkà mmụta sayensị kwenyere na n'oge ụfọdụ, mmadụ na-akpọrọ ụmụ anụ ọhịa wolf n'ụlọ ya, dịka ọmụmaatụ, site na anụ ọhịa wolf nwụrụ anwụ, zụrụ ma kpọlite ​​ha. Ma ndị ọkachamara nke oge a na-enwekwu mmasị n'echiche nke abụọ - echiche nke onwe-ụlọ. Dị ka ya si kwuo, ụmụ anụmanụ n'adabereghị onwe ha malitere ịkụ ntu na saịtị ndị oge ochie. Dịka ọmụmaatụ, ndị a nwere ike ịbụ ndị mkpọ jụrụ. Ọ bụghị naanị na ha kwesịrị ibuso mmadụ agha, kamakwa ka ha nwee ntụkwasị obi ka ha na ya biri n'akụkụ. 

Ya mere, dị ka echiche nke oge a, nkịta zụrụ onwe ya. Nke a na-akwado ọzọ na ọ bụ nkịta bụ ezi enyi mmadụ.

Leekwa:

• Kedu ụdị nkịta ole dị?
• Àgwà na njirimara nke àgwà nkịta - maka klas asaa nke ụdị
• Genetics Canine: Nutrigenomics na Ike nke Epigenetics
• Ihe atụ doro anya nke iguzosi ike n'ihe nkịta