Nwamba hà na-amata onwe ha n'enyo?

Mgbe ụfọdụ, pusi na-ele anya n'enyo wee na-etu ọnụ, ma ọ bụ na-ele onwe ya anya n'elu elu ọ bụla ọzọ na-egosipụta. Ma ọ̀ ghọtara na ọ na-ahụ onwe ya?

Nwamba hà na-ahụ onwe ha n'enyo?

Ruo ihe fọrọ nke nta ka ọ bụrụ ọkara narị afọ, ndị ọkà mmụta sayensị amụwo ihe ọmụma onwe onye na anụmanụ, gụnyere nwamba. Ihe akaebe maka nka nka nka ka na-adighi nma nye otutu ihe okike.

Nke a apụtaghị na ndị enyi na-ewe iwe anaghị aghọta onwe ha n'enyo. Kama, ọ na-abịa na ikike nghọta nke ụdị ha. "Ịghọta echiche gị chọrọ nchịkọta mgbagwoju anya nke ozi gbasara onwe gị na mmegharị nke gị, yana ihe ị na-ahụ n'ime iko a," ọkà mmụta akparamàgwà anụmanụ bụ Diane Reiss gwara National Geographic magazin. Nke a na-emetụtakwa ụmụ ọhụrụ mmadụ. “Ụmụ ọhụrụ amaghị otú ha dị ruo mgbe ha dị otu afọ,” ka Psychology Today na-ekwu.

Dị ka Popular Science na-akọwa, nwamba anaghị ama onwe ha n'enyo. Otu nwamba na-ele anya n'enyo ka ọ chọta onye ya na ya na-egwuri egwu, onye ọzọ nwere ike ileghara echiche ahụ anya, na nke atọ "na-akpachapụ anya ma ọ bụ na-eme ihe ike n'ihe na-egosi na ọ bụ nwamba ọzọ nke nwere ike imegide mmegharị ya." 

N'ileghachi anya na "mwakpo a", ị nwere ike iche na kitty na-efe onwe ya, dị ka Sayensị Popular si kwuo, mana n'ezie ọ nọ na ọnọdụ nchekwa. Ọdụ ahụ na-egbuke egbuke na ntị gbawara agbawa nke pusi bụ mmeghachi omume maka "egwu" na-abịa site na ntụgharị uche nke ya.

Kedu ihe sayensị kwuru

Enwere ihe akaebe sayensị na-akwado na ọtụtụ anụmanụ na-amata onwe ha n'enyo. Scientific American na-ede na mgbe anụmanụ na-ahụ onwe ya n'enyo, "o nwere ike ọ gaghị enwe ike ịghọta, sị, 'Oh, ọ bụ m!' dị ka anyị na-aghọta ya, ma nwere ike mara na ahụ ya bụ nke ya, ọ bụghị nke onye ọzọ. 

Ọmụmaatụ nke nghọta a na-agụnye mgbe ụmụ anụmanụ na-amata ikike na adịghị ike nke ahụ ha mgbe ha na-eme ihe omume anụ ahụ dị ka ịgba ọsọ, ịwụ elu, na ịchụ nta. Enwere ike ịhụ echiche a n'omume mgbe nwamba na-amali elu n'elu ụlọ kichin.

Ịmụ ikike ọgụgụ isi nke anụmanụ dị mgbagwoju anya, ihe dị iche iche nwere ike igbochi nnwale. Scientific American na-ekwu maka nsogbu na "nnwale ntụpọ uhie," nke a na-akpọkwa ule ntụgharị uche pụrụ iche. Nke a bụ ihe ọmụmụ ama ama mere na 1970 site n'aka ọkà n'akparamàgwà mmadụ bụ Gordon Gallup, nke e bipụtara nsonaazụ ya na The Cognitive Animal. Ndị na-eme nchọpụta dọpụtara ntụpọ na-acha uhie uhie na-esighị ike n'egedege ihu anụ ahụ na-ehi ụra na-ehi ụra ma lezie anya ka o si meghachi omume n'echiche ya mgbe ọ tetara. Gallup tụrụ aro na ọ bụrụ na anụmanụ ahụ metụrụ ntụpọ uhie ahụ aka, ọ ga-abụ ihe ịrịba ama na ọ maara mgbanwe n'ọdịdị ya: n'ikwu ya n'ụzọ ọzọ, ọ na-amata onwe ya.

Ọ bụ ezie na ọtụtụ anụmanụ dara ule Gallup, ụfọdụ mere, dị ka dolphins, nnukwu enwe (gorillas, chimpanzees, orangutan, na bonobos), na magpies. Agụnyeghị nkịta na nwamba na ndepụta a.

Ụfọdụ ndị nkatọ na-arụ ụka na ihe ndabara nke ihe ka ọtụtụ n’ụmụ anụmanụ abụghị ihe ijuanya n’ihi na ọtụtụ n’ime ha amaghị nnọọ otú ha dị. Dịka ọmụmaatụ, nwamba na nkịta, na-adabere n'echiche ha na-esi ísì iji chọpụta ihe dị na gburugburu ebe obibi ha, gụnyere ụlọ ha, ndị nwe ha, na anụ ụlọ ndị ọzọ. 

Nwamba maara onye nwe ya, ọ bụghị n'ihi na ọ matara ihu ya, kama n'ihi na ọ maara isi ya. Anụmanụ ndị na-enweghị mmuo ejiji nwere ike mata ntụpọ na-acha ọbara ọbara na onwe ha, mana ha agaghị eche na ọ dị mkpa ikpochapụ ya.

Gịnị kpatara nwamba ji ele anya na enyo

Ogo nke ịmara onwe onye na nwamba ka bụ ihe omimi. N’agbanyeghị amamihe niile dị n’ọdịdị ya nke maara ihe nile, mgbe nwamba na-aga azụ na azụ n’ihu enyo, o yighị ka ọ ga-enwe mmasị n’ịdị nro nke uwe ya ma ọ bụ ịma mma nke mbọ ya a kpụrụ akpụ ọhụrụ.

O yikarịrị ka ọ na-emegharị onye ọ na-amabughị bụ́ onye nọ ya nso nke ukwuu ka ahụ́ ruo ya ala. Ọ bụrụ na mirror na-ewute pusi ahụ, ọ bụrụ na ọ ga-ekwe omume, ị kwesịrị iwepụ ya ma dọpụ uche ya na ihe egwuregwu ụmụaka arụrụ n'ụlọ, ụmụ oke na catnip ma ọ bụ bọọlụ na-atọ ụtọ. 

Ma ọ bụrụ na o ji nwayọọ lee anya n'anya pusi ahụ guzo n'ihu ya? Onye maara, ma eleghị anya, ọ na-atụgharị uche n'ịdị adị nke ya.